islam savaş hukuku

müslümanlara karşı baskı ve zulüm uygulayanlara ayrıca savaş açanlara karşı izlenecek yol ve yöntemlerin belirlendiği hukuktur.

1- haklı savaş gerekçesi ilkesi:

kuran-ı kerimdeki savaşın sebebi, düşmanın saldırı ve zulmüdür.

düşman müslümanların yurtlarını basar, hicrete zorlar, can, mal ve din ve namus güvenliğini tehdit ederse, bu durum; savaşı zorunlu ve mecbur kılar.

kur-an'a göre, düşman güçlere karşı verilecek savaşın gerekçesinin makul ve haklı olması gerekir.

esasen \"istila\", \"sömürü\" ve \"tecavüz\" için yapılan savaşları tanımayan islam dini ( bakara sûresi, 205 ; nisa sûresi,94 ; kasas sûresi,83 ; şura sûresi,41-42) savaşa ancak müslümanların can ve mal güvenliğini sağlamak, hak ve hürriyetlerini korumak, islama ve islam ülkelerine yönelik saldırıları önlemek amacıyla başvurulacağını hükme bağlamış ve meşru gördüğü bu savaşı da diğerlerinden ayırmak için ona cihad adını vermiştir.

2- adil savaş ilkesi:

adil savaş ilkesi, cihat fiilen başladığı zaman uygulanacak bir ilkedir.

bu ilkeye göre, savaş sadece savaşa iştirak eden tarafa yöneliktir.

islam'da düşmanı öldürmekten ziyade insanı kazanmak esastır.

bu amaçla, savaştan önce düşman islam'ı kabul etmeye çağrılır, kabul etmezse itaat ve savaş tazminatı teklif edilir.

bunlar yapılmadan cihada teşebbüs edilmez.

düşmana sunulan bu gerekçeler kabul edilmediğinde allah'tan yardım dilenerek savaşa girilir.

savaşa girildiğinde, müslümanlar, \"adil savaş ilkesi\"ne göre adım atmak zorundadırlar.

bu ilkeye göre, savaşta vurulacak hedef sadece düşman askerleridir.

savaş sırasında çocuklar, kadınlar, yaşlılar, yatalak hastalar, mecnunlar, sakatlar öldürülemez.

savaşa iştirak etmeyen din adamlarına ve ihtiyarlara silah çekilmez, savaşa katılmayanlar (esnaf ve çiftçiler gibi sivil halk) katledilemez (bakara sûresi,191).

savfan ibnu assal (r.a) anlatıyor : \"resulullah (a.s.m) beni seriyyede savaşa gönderdi.yola çıkarken şu talimatı verdiler : \"allah';ın adıyla, allah yolunda yürüyün. allah'ı inkar edenlerle savaşın, işkence yapmayın, ahdinizi bozmayın. ganimeti çalmayın, çocukları öldürmeyiniz\" ( müslim, cihad 3,(1731), tirmizi, siyer 48,(1617) ebu davut, cihad 90, (2612,2613)

3- savaşta aşırı gitmemek ilkesi:

islam, savaş halinde bile, insanî değerlere itibar eder.

savaş anında, dehşet ve vahşeti sergileyen şiddetli hiddetleri mutedil hale getirir.

savaşta bile ölçüyü kaçırmamayı bir temel prensip olarak kabul eder.

islam, aşırı ve haddi aşan tavırlara karşı müeyyideler getirmiştir.

bu nedenle, islam hukukunda saldırıya ancak misli ile mukabele edilir; aşırı gitmek suçtur.

kur-an'ı kerim, düşmanla yapılan yüz yüze savaşta bile, aşırı gidilmesini yasaklar. (bakara sûresi,190) (bakara sûresi, 194)

4- sulh ve barış ilkesi:

islam, düşman tarafından teklif edilen sulh ve barış anlaşmalarına karşı barış ve sulh ile mukabele etmeyi prensip olarak kabul eder(enfal sûresi,61,62,63 ; hucurat sûresi,9).

kur-an \"sulh daima hayırlıdır\"(nisa sûresi,128) mesajı ile bütün dünyaya bu hakikati 1400 seneden beri duyurmaktadır.

\"eğer onlar (savaştan) vazgeçerlerse,(şunu iyi bilin ki)allah gafur ve rahimdir.\"(bakara sûresi,192) ayeti ile \"şayet vazgeçerlerse zalimlerden başkasına düşmanlık ve saldırı yoktur.\"(bakara sûresi,193) ayeti de sulhun önemini vurgulamaktadır.

5- esirlere iyi muamele etme ilkesi:

islam, esirlere iyi muamele edilmesini emredir. müslümanlar esirleri yedirmekle, aç ve susuz bırakmamakla mükelleftirler.

bu görevi de allah rızası içi yaparlar.(bakara sûresi,177;enfal sûresi,69,70,71;muhammed sûresi,4; insan sûresi, 8,9,10,11,12)

kaynak: prof.dr. şener dilek hanımefendinin makalelerinden derlenmiştir.