ertuğrul gazi

cayisallama
ertuğrul gazi. (ö. 680/1281-82 [?])

osmanlı devleti'nin kurucusu olan osman bey'in babası.

kimliği ve hayatı hakkında bilinenler, birçoğu geç dönemlerde kaleme alınmış eserlere dayanır. kendisiyle çağdaş olan bizans tarihçisi georgios pachymeres ile xıv. yüzyıl bizans tarihçilerinden ıoannes kantakuzenos ve nikephoras gregoras'ın eserlerinde ertuğrul gazi'nin ismine rastlanmaz. yine eserlerini xıv. yüzyıl ortalarında yazmış olan ibn fazlullah el-ömerî ile ibn battûta gibi islâm tarihçileri de osman bey'den bahsettikleri halde ertuğrul gazi hakkında hiçbir bilgi vermezler. ona dair bilgiler, xv. yüzyıl başında yazılmaya başlanan ilk osmanlı kroniklerinde yer alır. bu kaynakların birçoğunda osmanlı devleti'nin kurucusu osman bey'in babasının adının ertuğrul olduğu ve oğuzlar'ın kayı boyuna mensup bulunduğu belirtilmektedir.

ertuğrul gazi'nin nesebi, kuruluştan 100 - 150 yıl sonra yazılmış söz konusu kaynaklarda değişik şekillerde oğuz han'a ve hatta oradan nûh peygambere kadar götürülür. osmanlı devleti'nin ilk yılları hakkında hemen hepsi menkıbevî bilgilere boğulmuş olan bu kaynaklarda ertuğrul gazi'nin babasının adı iki ayrı şekilde belirtilmiştir. ilk osmanlı tarihçilerinden ahmedî, enverî ve karamânî mehmed paşa babasının gündüz alp olduğunu yazarlarken oruç b. Âdil, Âşıkpaşazâde ve neşrî gibi tarihçiler onun adını süleyman şah olarak kaydetmişlerdir. bu ikinci kaynak grubunda verilen bilgilerin doğru olmadığı bugün kesinleşmiş gibidir. nitekim ele geçen osman bey'e ait bir sikkede \"osman b. ertuğrul b. gündüz alp\" ibaresinin bulunması bu fikri daha da güçlendirmiştir.

tarihî an‘aneye göre hükümdar çıkaran beş oğuz boyundan biri olan kayılar'a mensup ertuğrul gazi'nin ataları, anadolu'nun ilk fethi sırasında sultan tuğrul bey ve alparslan'ın emîrlerinin maiyetinde olarak önce ahlat bölgesine gelmişler ve buradan anadolu'ya yapılan gazâ ve fütuhat hareketlerine katılmışlar, daha sonra ahlat emîrlerine bağlanıp onların maiyetinde gürcüler'e ve trabzon rum imparatorluğu'na karşı savaşmışlardı. xııı. yüzyıl başlarındaahlat'ın eyyûbîler'in eline geçmesi ve ardından moğollar'in ahlat bölgesini istilâsı üzerine mardin'e gelerek kendileri gibi kayı boyuna mensup bulunan artukoğulları'na bağlandılar. burada bir müddet kaldıkları anlaşılan gündüz alp ve beraberindeki türkmenler, moğollar'ın mardin ve çevresini yağmalaması sonucunda bu bölgeden de ayrılarak anadolu içlerine doğru hareket ettiler. bu sırada malatya civarında yaşayan germiyanlılar kütahya bölgesine geldikleri gibi gündüz alp idaresindeki kayılar da batıya göç ederek önce erzurum yakınlarındaki pasinler ovasına, sürmeliçukur'a yerleştiler. kayılar'ın pasinler'e gelmesinden kısa bir süre sonra gündüz alp'in hastalanarak vefat ettiği ve yerine oğlu ertuğrul gazi'nin aşiretin başına geçtiği anlaşılmaktadır.

yine tarihî an‘aneye göre moğol saldırılarının bu bölgelerde de hissedilmesi üzerine ağabeyleri sungur tegin ve gündoğdu'nun ahlat'a geri dönmelerine rağmen ertuğrul gazi kardeşi dündar bey ile beraber batıya doğru hareket etti. sivas yakınlarına gelip konakladığında burada selçuklu ordusu ile büyük bir moğol birliğinin savaştığını ve moğollar'ın selçuklu ordusunu bozmak üzere olduğunu gördü. ertuğrul gazi selçuklu ordusuna yardım edince savaşın seyri değişti ve savaşı selçuklular kazandı. sadece neşrî'nin cihannümâ'sında kaydedilen bu savaşın selçuklu sultanı ı. alâeddin keykubad ile hârizmşahlar arasında yapılan yassıçimen savaşı (1230) olduğu da söylenmektedir. savaştan sonra alâeddin keykubad ertuğrul gazi'ye yardımlarından dolayı iltifatlarda bulunarak hil‘at giydirdi ve selçuklu ülkesinde yaşamak için göç ettiklerini öğrenince ankara yakınlarındaki karacadağ ve çevresini ona verdi (1230).

ertuğrul gazi karacadağ'da bir müddet kaldı, ardından da oğlu savcı bey'i (saru yatı) sultan alâeddin keykubad'a göndererek ondan yeni yurt istedi. osmanlı kaynaklarına göre sultandan gerekli izni aldıktan sonra belki de daha verimli topraklar elde etmek üzere batıya doğru hareketle bizans sınırlarına kadar gelerek söğüt dolaylarına, aşağı sakarya havzasına yerleşti. burada bizans sınırlarındaki kasaba ve köylere karşı akınlar düzenlemeye başladı. bu sırada ı. alâeddin keykubad ülkesinin batı sınırlarını itaat altına almak amacıyla bizans topraklarına bir sefer düzenledi. konya'dan 1231 yılında hareket eden ordu sultanöyüğü'ne (eskişehir) geldiğinde ertuğrul bey de maiyetiyle birlikte buraya gelerek sultana katıldı. selçuklu ordusuyla nikaia (iznik) rum imparatoru teodoros laskaris'e bağlı birlikler arasında bugünkü pazaryeri ile bozüyük arasındaki ermeniderbendi denilen yerde yapılan savaşı, ertuğrul bey'in emrindeki akıncı süvarilerinin başarılı mücadelesi sonucunda selçuklu ordusu kazandı. bu haber sultanöyüğü'nde bulunan alâeddin keykubad'a ulaştığında sultan çok sevindi ve ertuğrul gazi'yi taltif ederek eskişehir ve çevresini kendisine verdi.

ı. alâeddin keykubad bu zaferden sonra bölgenin önemli merkezlerinden olan karahisar'ı (karacahisar) kuşattı, ancak bu sırada moğollar'ın anadolu'ya girdikleri haberini alınca şehrin muhasarasını ertuğrul gazi'ye bırakarak geri dönmek zorunda kaldı. ertuğrul gazi ve beraberindeki türkmen beyleri uzun süren bir mücadele sonucunda karacahisar'ı ele geçirdiler (629/1231-32). şehrin tekfurunu yakalayarak elde edilen ganimetin beşte biriyle birlikte sultan alâeddin keykubad'a gönderdiler. ganimetin geri kalanını da gaziler arasında paylaştırdılar. ertuğrul gazi karacahisar kalesi'ni ele geçirdikten sonra söğüt üzerine yürüyerek osmanlı beyliği'nin ilk başşehri olan bu yere de hâkim oldu. onun bu başarıları sonucunda selçuklu sultanı söğüt ve çevresini kendisine yurt olarak verdi.

ertuğrul gazi söğüt ve çevresine yerleştikten sonra bizans sınırı boylarında bulunan diğer uç beyleriyle birlikte mücadeleyi sürdürdüğü gibi komşu rum beyleriyle (tekfurlar) dostluk kurmaya da çalıştı. özellikle belocome (bilecik) ve melangeia (lefke, bugünkü adı osmaneli) tekfurları ertuğrul bey ile gayet iyi geçiniyorlardı. ertuğrul gazi, kendisi gibi kayı türkleri'nden olup selçuklular'ın kastamonu uç beyi olan hüsâmeddin çoban'ın oğulları ile de dostane münasebetlerde bulunuyordu. bu şekilde kışları söğüt'te, yazları da domaniç yaylalarında geçiren ertuğrul gazi zaman zaman bizans sınırlarındaki bölgelere akınlar düzenliyordu. onun bizans'a karşı yaptığı bu akınlar sırasında çevrede bulunan akçakoca, samsa çavuş, kara tegin, aykut alp ve konur alp gibi tecrübeli uç beyleri de etrafında toplanmışlardı. böylece söğüt'e yerleşmiş olan kayı aşireti her geçen gün biraz daha büyüyerek kuvvetlendi. osmanlı kaynaklarındaki rivayetlere göre batı anadolu'da anadolu selçukluları'na bağlı bir uç beyi olarak faaliyetlerini sürdüren ertuğrul gazi, cimri olayından sonra bizans sınırlarına gelen selçuklu sultanı ııı. gıyâseddin keyhusrev'i karşılamış ve ona bağlılık bildirip hediyeler takdim etmişti (1279). bu tarihten sonra ertuğrul gazi'nin oldukça yaşlandığı ve kayı aşiretinin idaresini oğlu osman bey'e bıraktığı anlaşılmaktadır. muhtemelen bu son tarihten kısa bir süre sonra da doksan yaşını aşmış olduğu halde vefat etmiştir (680/1281-82). ölüm tarihi olarak 1288 veya 1289 yılları da verilmektedir. türbesi bilecik ili söğüt ilçesinin 1 km. doğusunda söğüt - bilecik yolu üzerinde bulunmaktadır. kayı aşiretine mensup olanlar ve özellikle karakeçili aşireti ertuğrul gazi'nin ölümünden sonra onun türbesini mânevî bir ziyaret yeri haline getirmişler ve yıllarca burayı ziyaret ederek şölenler tertiplemiş, cirit, güreş gibi millî oyunlarla atalarını anmışlardır. ertuğrul gazi'nin türbesi bugün de aynı şekilde ziyaret edilmekte ve söğüt'te her yıl şenlikler düzenlenmektedir.

bibliyografya:

ahmedî, iskendernâme (nşr. ismail ünver), ankara 1983, vr. 65b; karamânî mehmed paşa, tevârîhu's-selâtîni'l-osmâniyye (trc. ibrahim hakkı konyalı), istanbul 1949, s. 343; şükrullah çelebi, behçetü't-tevârîh (nşr. nihal atsız), istanbul 1949, s. 51; Âşıkpaşazâde, târih, s. 2-5; oruç b. Âdil, tevârîh-i Âl-i osmân, s. 4, 6; neşrî, cihannümâ (unat), ı, 55-65; ibn kemal, tevârîh-i Âl-i osmân, ı. defter, s. 52-57; mehmed b. halîl el-konevî, tevârîh-i Âl-i osmân (nşr. r. anhegger, td, sy. 3 - 4 içinde), istanbul 1952, s. 52-53; enverî, düstürnâme, s. 73-82; hammer (ata bey), ı, 75-80; hamîd vehbî, meşâhîr-i islâm, istanbul 1301, ı, 5-37; m. fuat köprülü, osmanlı imparatorluğu'nun kuruluşu (1959), ankara 1972, s. 123 vd.; a.mlf., \"osmanlı imparatorluğu'nun etnik menşei meselesi\", ttk belleten, vıı (1944), s. 219-303; faruk sümer, oğuzlar (türkmenler), ankara 1972, s. 423-425; ibrahim artuk, \"osmanlı beyliği'nin kurucusu osman gazi'ye ait sikke\", türkiye'nin sosyal ve ekonomik tarihi: 1071-1920, ankara 1980, s. 28-29; w. eberhard, \"kayılar kabilesi hakkında sinolojik mülâhazalar\", ttk belleten, vııı/32 (1944), s. 567-584; m. şakir ülkütaşır, \"ertuğrul gazi ihtifâli\", ty, sy. 252 (1956), s. 536-538; a.mlf., \"söğüt beyliği üzerine bir araştırma\", tk, vııı/95 (1970), s. 769-775; m. tayyib gökbilgin, \"ertuğrul gazî türbesi: söğüt\", ted, ıv-v (1974), s. 79-90; sefa öcal, \"ertuğrul gazi, türbesi ve haziresinde yatanlar', tda, sy. 45 (1986), s. 97-184; mükrimin halil yınanç, \"ertuğrul gâzî\", ia, ıv, 328-337; v. l. ménage, \"ertoghrul\", eı² (ing.), ıı, 710-711.
cayisallama
http://dirilisdizi.net/wp-content/uploads/2014/12/ertugrul_gazi-300x181.jpg

Ertuğrul Gazi, 1188 – 1281 yılları arasında yaşamıştır. Uç beyi olarak hüküm süren Ertuğrul Gazi, hükümranlık süresi Osmanogulları’nın en uzun olanıdır. Babası Gündüz Alp, annesi Hayme Ana (Haymana)dır.


Ertuğrul Bey, babasının ölümü üzerine onun yerine geçti. Ailesinin bir kısmı Ahlat’ta kaldı. Malazgirt Meydan Savaşı’ndan sonra Kayı Boyu’nun bir kısmı Ankara’nın batısındaki Karacadağ yöresine yerleştirilmişlerdir.

Ertuğrul Gazi, Yassıçemen Meydan Muharebesi’nde Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat lehine yararlıklar gösterdi. Selçuklu Sultanı, Kayı Beyi’ne Bizans sınrında 1000 kilometrekarelik bir toprağı Bizans’a karşı sınırı savunmak ve ileriye götürmek göreviyle verdi.

13.asır ortalarında Ankara’nın batısından göç edip Sögüt ve Domaniç’i ele geçiren Ertuğrul Bey idaresindeki Kayı aşireti, 400 çadır halktan meydana geliyordu.

Bugünkü Kütahya-Bursa-Bilecik illerinin sınırlarının birleştiği bölgedeki toprakları beyliğine “yurt” tuttu.

Ertuğrul Gazi, Sögüt Kasabası’nın fethinden sonra beylik merkezini Sögüt’e taşıdı. Ölümünde Bizansa yaptığı fetihlerle toprakların 4.800 kilometrekareye çıkarmıştı.

Osmanlı Devleti’nin temellerini atan Ertuğrul Gazi, Oğuzlariı Kayı Boyu’na mensup olup Selçukluların Uç Beyi değildir.

Selçuklu Türkiyesi’nin Bizans sınırının kuzey kesiminden sorumlu büyük uç beyleri olan Çobanogulları’na taabi olmuştur. Ancak oglu Osman Bey 1300 yılının başında büyük uç beyi olup, artık doğrudan doğruya Selçuklu Sultanı’na bağlanmıştır.

Oğlu Osman Gazi’ye yaptığı vasiyeti ile altı asır boyunca ayakta kalacak olan bir devletin idarecilik ruhunun temellerini atmıştır. Ölüm tarihi kesin olarak bilinmeyen Ertugrul Gazi’nin 90 yaşından fazla oldugu halde (1281-1288) tarihleri arasında Sögüt’te vefat ettigi bilinmektedir. Türbesi Bilecik ili sınırları içerisinde olan Sögüt’tedir.

neden bekliyorsun?


bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?

üye ol

tag heuer carrera womens price montblanc timewalker 2017 replica watches rolex oyster perpetual datejust made in hong kong vintage heuer chronograph replica watches hublot 992703 price panerai limited edition 2015 replica ladies watches ulysse nardin watches platinum brand watches for ladies uk replica watches belfort watch kickstarter breitling yellow face chrono uk replica watches