henry rawlinson

İngiliz, diplomat ve arkeolog. Eski Pers çivi yazısının çözümüne katkıda bulun­muştur.1830 larda iran'a şahın ordusunu avrupa tarzında eğitilmesi için ingiltere tarafından gönderilmiş bir yüzbaşıdır. boş zamanlarında iran'ı dolaşırken yerel yöneticiler tarafından zagros dağları'na götürülüp devasa behistun yazıtları gösterilmiş kendisine. 15 m yükseklik 25 m genişliğindek bu yazıtları mö 500 civarında kral 1. darius'un emriyle kazınmış dağın uçurumlarına. çivi yazısıyla yazılmış yazıtta eski farsça(persçe),elamice ve babilce yazılar var. tabi kimse okuyamıyor bu yazıları o dönem. rawlinson bu yazıları okumaya kafayı takıyor ve makara sistemiyle uçurumun her yerine ine çıka yazıtın tam bir kopyasını çıkarmayı başarıyor ve kopyasını çıkararak avrupa'ya bir metnini yolluyor. 1847 de proje sona erdiğinde rowlinson yazıtın eski farsça bölümlerini deşifre etmeyi başarıyor ve elamice,babilce olan bölümlerini de bu sayede çözümlenmesini sağlıyor. ondan sonra asur kralları ne demiş, babilliler ne konuşmuş anlaşılmaya başlanıyor onun bu çabalarıyla.sen yıllarca mısır'a, iran'a hakim ol piramitlerle ilgili bir satır yazın olmasın şu yazıtlarla ilgili en ufak merakın olmasın . bu işleri böyle avrupalı emperyalistlerin başarması gücümüze gitse de adamları takdir etmemek mümkün değil.